Δ. Χατζηεμμανουήλ Ορθοπαιδικός Χειρουργός
τ. Αν. Διευθυντής Kings College Hospital, London
Μετεκπαιδευθείς στις παθήσεις άκρου ποδός, ποδοκνημικής και γόνατος

Η ρήξη του προσθίου χιαστού συνδέσμου (ΠΧΣ για συντομία) προκαλείται συνήθως σε κακώσεις του γόνατος κατά την διάρκεια αθλητικών δραστηριοτήτων αλλά και με άλλους μηχανισμούς όπως τροχαία, πτώσεις κτλ.

Ο ΠΧΣ είναι ένας από τους κύριους σταθεροποιητές του γόνατος. Εφόσον υποστεί ρήξη ο ασθενής βρίσκεται σε μεγάλο κίνδυνο διαδοχικών τραυματισμών λόγω αστάθειας εάν συμμετέχει σε αθλητικές δραστηριότητες που περιλαμβάνουν αλλαγές κατεύθυνσης- ουσιαστικά κάθε άθλημα εκτός από το jogging και το κολύμπι. Αυτοί οι διαδοχικοί τραυματισμοί προκαλούν φθορά των μηνίσκων και του χόνδρου και οδηγούν σε εγκατάσταση αρθρίτιδας.

Σημειώνεται εδώ πως ο αρχικός τραυματισμός του ΠΧΣ είναι από μόνος του αιτία εμφάνισης αρθρίτιδας στο μέλλον. Οι επαναλαμβανόμενοι τραυματισμοί σε ένα γόνατο με αστάθεια επιβαρύνουν ακόμα περισσότερο την κατάσταση.

Ουσιαστικά υπάρχουν δυο επιλογές για την αντιμετώπιση της ρήξης του ΠΧΣ. Είτε ο ασθενής θα εγκαταλείψει κάθε αθλητική δραστηριότητα είτε θα χειρουργηθεί, μιας και ο ΠΧΣ δεν διαθέτει ικανότητα επούλωσης (δεν «κολλάει» από μόνος του).

Πολλές φορές σε μαγνητικές τομογραφίες δίνεται η διάγνωση της μερικής ρήξης του ΠΧΣ. Αυτό μπορεί να συμβεί είτε διότι τα υπολείμματα του συνδέσμου παρουσιάζονται στην εικόνα ως ακέραιο τμήμα του συνδέσμου, είτε γιατί ένα μέρος του συνδέσμου είναι πράγματι ακέραιο. Στην δεύτερη περίπτωση η προτεινόμενη θεραπεία (χειρουργική ή όχι, και αν ναι ποια) αποφασίζεται μετά από καλή κλινική εξέταση του γόνατος η οποία θα μας δείξει αν το τμήμα που παρέμεινε ακέραιο είναι αρκετό για να σταθεροποιήσει το γόνατο ή όχι. Προφανώς αν υπάρχει αστάθεια παρόλο που στην μαγνητική αναφέρεται «μερική» ρήξη, πρέπει να αντιμετωπισθεί ως πλήρης, δηλαδή να αποκατασταθεί χειρουργικά η σταθερότητα του γόνατος.

Η ελπίδα πως με νάρθηκες-φυσικοθεραπεία και ενδυνάμωση των μυών μπορεί να σταθεροποιηθεί ένα γόνατο με ρήξη ΠΧΣ οδηγεί πολλάκις σε νέους τραυματισμούς και περαιτέρω φθορά χόνδρου-μηνίσκων, ειδικά σε αθλητές και σε δραστήριους ανθρώπους και έχει ένδειξη μόνο σε όσους κάνουν καθιστική ζωή και ελάχιστα συμμετέχουν σε αθλητισμό. Η ευθύνη όσων προτείνουν τέτοια αντιμετώπιση σε αθλητές είναι μεγάλη, μιας και οι κακώσεις χόνδρου-μηνίσκων που μπορεί να συμβούν σε ένα σημαντικό αριθμό ασθενών είναι μη αναστρέψιμες και οδηγούν σε περαιτέρω κίνδυνο αρθρίτιδας, εκτός και αν ο ασθενής δέχεται να εγκαταλείψει κάθε αθλητική δραστηριότητα για να μειώσει έτσι τις πιθανότητες εμφάνισης αρθρίτιδας. Κάθε επιστημονική έρευνα που παρουσιάζεται και συνδέει την ρήξη του ΠΧΣ με την αρθρίτιδα είναι απαραίτητο να αναφέρει και το επίπεδο της αθλητικής δραστηριότητας της κάθε ομάδας ασθενών, αλλιώς δεν βοηθάει καθόλου στην εξαγωγή συμπερασμάτων, το αντίθετο μάλιστα.

Η επέμβαση συνδεσμοπλαστικής του ΠΧΣ γίνεται αρθροσκοπικά, και ταυτοχρόνως αντιμετωπίζονται και οι συνυπάρχουσες βλάβες, (π.χ. ρήξεις μηνίσκων). Ο ασθενής παραμένει ένα βράδυ στην κλινική.